با دروس مهم رشته تجربی و روش مطالعه‌ی آن‌ها آشنا شوید
حتما برای شما هم پیش آمده‌است که بعد از کلی شب‌بیداری و خواندن دروس مختلف، روز امتحان نتوانستید یک فرمول ساده‌ی فیزیک یا یک ترکیب شیمیایی ساده را به یاد بیاورید. اینطور وقت‌ها شاید به زمان زیادی که صرف مطالعه‌ی درس مورد نظر کردید؛ فکر کنید. یا حتی سعی کنید زمان بیشتری را به مطالعه اختصاص بدهید. اما بگذارید یک راز کوچک را برایتان بگوییم. برای موفقیت در رشته‌ی تجربی تنها مطالعه‌ی زیاد کافی نیست. هر درسی تکنیک‌های خاص خودش را دارد که با کمکشان می‌توانید خیلی راحت‌تر با آن درس رفیق بشوید و تک‌تک کلمه‌هایش را به یاد بیاورید. در این مقاله از دبیرستان سلام البرز به سراغ دروس مهم رشته تجربی یعنی زیست‌شناسی، فیزیک و شیمی رفتیم و روش‌های صحیح مطالعه دروس تجربی را بررسی کردیم.
چگونه زیست، یکی از دروس مهم رشته تجربی را بخوانیم تا فراموش نکنیم؟
زیست‌شناسی درس اصلی و یکی از دروس مهم رشته تجربی است. این درس هم نکات حفظی فراوانی دارد هم باید در مباحثی مثل ژنتیک مفاهیم را به درستی درک کنید. از طرف دیگر باید برای به خاطر سپردن جایگاه دقیق آئورت چپ و سایر اعضای بدن و ساختارهای گیاهی و جانوری از حافظه‌ی تصویریتان کمک بگیرید. خب با این اوصاف خواندن درس زیست رشته تجربی با کمی چالش همراه است.
اما می‌خواهیم با چند توصیه خواندن زیست را برایتان از آسان هم آسان‌تر کنیم.
چگونه مثل مندل زیست بخوانیم؟
- لقمه‌ها را کوچک کنید: هر بخش بدن یا اجزای سلولی از چند جز کوچک تشکیل شده‌است. برای مطالعه‌ی بهتر بخش‌های مفهومی و حفظی زیست خوب است که ساختارهای بزرگ را بشکنید. مثلا اجزای یاخته(سلول) را تک‌تک بررسی کنید. مثلا اگر ساختار یک برگ را می‌خوانید؛ ابتدا به سراغ ساختارهای درون یاخته‌ای، دیواره‌ها، پروتوپلاست و … بروید.
وظایف هر کدام را با شکل و نمودار برای خودتان مشخص کنید و بعد کم‌کم به سمت ساختارهای اصلی‌تر بروید.
برای یادگیری بخش‌های مفهومی‌تری مثل ژنتیک هم خوب است که از حل مسائل مختلف کمک بگیرید. و یا شکل و نمودارها را برای خودتان انقدر بکشید تا خوب به مباحث مسلط شوید.
بخش‌ها را با هم ترکیب کنید:
تقریبا تمام مطالب کتابهای زیست‌شناسی با هم مرتبط هستند. خوب است که بخش‌های مختلف را به هم ربط بدهید. مثلا اگر دارید راجع به ساختار عصبی یک جانور خاص مطلعه می‌کنید در کتابهای دیگر راجع به سیستم گوارشی همان جانور و … مطالعه کنید. تمام مباحث گیاهی را هم بهتر است به ترتیب و با همان نگاه جزیی‌نگری که در بخش قبل گفتیم؛ مطالعه کنید.
عمیق و مفهومی بخوانید:
منظورمان این نیست که یک مطلب را چند بار بخوانید؛ بلکه سعی کنید مثل یک کارآگاه واقعی به دنبال پیدا کردن مفاهیم و استنباط باشید. چطور؟
به واژه‌ها و ساختارها دقت کنید؛ و سعی کنید استثناها و ساختارهای خاص را به خاطر بسپارید. مثلا وقتی می‌خوانید که نای در سیستم تنفسی حشرات وظیفه‌ی تبادل اکسیژن با سلول‌ها را به عهده دارد. دیگر به راحتی می‌توانید استنباط کنید که حشرات بر خلاف سایر جانداران از هموگلوبین و سیستم گردش مواد برای انتقال اکسیژن استفاده نمی‌کنند. به همین راحتی شما می‌توانید هنگام تست زدن به گزینه درست دست پیدا کنید.
تصاویر را به خاطر بسپارید:
گاهی بعضی از ساختارها مثل نوع ماهیچه‌ها و … در تصاویر مشخص‌تر است. خیلی خوب است که تصاویر را با مطالبی که قبلا خواندید؛ ترکیب کنید و به این ترتیب تصویر را با جزییات بهتری به خاطر بسپارید. حتی می‌توانید دریافتهایتان از تصاویر را کنار آن‌ها بنویسید تا در مرور مطالب به راحتی آن‌ها را به یاد بیاورید.
با جزییات رفیق شوید:
زیست‌شناسی درس جزییات و استثناهاست. قیدهایی مثل همه، هیچ، به‌جز و … مثل چراغ‌های راهنمایی برای مطالعه بهتر درس زیست‌شناسی رشته تجربی هستند.
برای نتیجه‌ی بهتر می‌توانید با یک خودکار یا مارکر قیدها را پررنگ کنید. در پایان هر مبحث استثاها را بنویسید تا در مرورهای بعدی با خیال راحت به سراغشان بروید. در نهایت سعی کنید بین استثناهای بخش‌های مرتبط، مثلا استثناهای بخش‌های گیاهی هر سه کتاب یک ارتباط منطقی یا جدید پیدا کنید تا بتوانید تمام مباحث را همزمان به یاد بیاورید.
چگونه فیزیک، یکی از دروس مهم رشته تجربی را برای کنکور و امتحان بخوانیم؟
دوست دارید اسمتان یک روز کنار اسم نیوتون قرار بگیرد؟ خب به فیزیک یک سلام بلند کنید. فیزیک از آن درس‌های مهم در رشته‌ی تجربی و البته ریاضی است. یک‌سر موفقیت دانش‌آموزان تجربی درکنکور به خوب زدن تست‌های فیزیک می‌رسد. اما چطور این‌همه فرمول و مفاهیم مختلف را در ذهنمان جا بدهیم؟
چگونه مثل تسلا فیزیک بخوانیم؟
- قبل از ورود به کلاس آماده شوید: اگر بدون هیچ پیش زمینه‌ی خاصی وارد کلاس شوید، ممکن است بخشی از مطالب را متوجه نشوید چون تقریبا بخش بزرگی از مباحث فیزیک مخصوصا در حوزه‌ی دینامیک به هم پیوسته هستند. پیشنهاد ما این است که قبل از ورود به کلاس مطالب قبلی را مرور کنید تا هم سوال‌های احتمالی مباحث پیشین را بتوانید از معلم بپرسید و هم در کلاس بتوانید با حواس‌جمع‌تری مطالب جدید را یادبگیرید.
- بنویسید و حل کنید: کار نیکو کردن از پر کردن است! این شعار اصلی شما هنگام یادگیری فیزیک
است. فیزیک درس فرمول‌ها و قواعد است. بنابراین باید انقدر مسئله حل کنید تا به راحتی با فرمول‌ها صمیمی بشوید و بدانید کجا باید از کدامشان استفاده کنید.
ضمن این‌که با حل‌کردن مسئله‌های مختلف کم‌کم سرعت عملتان در تست زدن بیشتر می‌شود، می‌توانید واحدهای اندازه‌گیری را به راحتی پیدا کنید. ( یادتان باشد که تبدیل واحدها مثل تبدیل فارنهایت به سانتی‌گراد و کلوین را خوب به خاطر بسپارید) و در نهایت به آن 74 ثانیه طلایی (زمان لازم برای حل مسائل فیزیک در کنکور) برسید.
- با مطالب اضافه خداحافظی کنید: تمام کتابهای کمک‌درسی پر از فرمول‌ها و راه‌حل‌های مختلف هستند. خوب است که با کمی تمرین کاربردی‌ترین فرمول‌ها را پیدا کنید و سعی کنید حل کردن مسائل از طریق همان چندفرمول ساده را یادبگیرید.
البته خوب است که از همان شروع کار به سراغ راه‌های میان‌بر نروید؛ ابتدا مسئله را با راه‌حل‌های آموزشی کتاب حل کنید و وقتی خوب با مفاهیم آشنا شدید به سراغ چند فرمول ساده‌تر برای افزایش سرعت تست‌زنی بروید.
چگونه شیمی بخوانیم تا موفق شویم؟
بیشتر دانش‌آموزان رشته‌ی تجربی بعد از انواع رشته‌های پزشکی به رشته‌های داروسازی علاقه‌مند هستند. داروسازی هم که می‌دانید، تا دلتان بخواهد فرمول شیمی دارد.
بنابراین برای موفقیت در رشته تجربی به نفعتان است که به درس شیمی یک لبخند جانانه بزنید.
چگونه مثل ماری کوری شیمی بخوانیم؟
- جدول تناوبی را جدی بگیرید: اگر کسی جدول ضرب ریاضی را بلد نباشد، می‌تواند از پس مسائل ریاضی بربیاید؟ معلوم است که نه!
جدول تناوبی هم دقیقا مثل جدول ضرب می‌ماند و برای موفقیت در شیمی باید چشم‌بسته جای تک‌تک عناصر را بدانید. برای نتیجه بهتر سعی کنید از کدکذاری و رمزگذاری استفاده کنید.
- مباحث را تفکیک کنید: درس شیمی یک درس متنوع است. شما برای خواندن یک بخش ساده باید مطالب حفظی را به خوبی به خاطر بسپارید.
برای به حفظ کردن مطالب مختلف درس شیمی می‌توانید از فیش‌برداری و خلاصه‌نویسی کمک بگیرید.
بخشی از مطالب مثل مباحث پر شدن اوربیتال‌ها، واکنش‌های سوخت، ترکیب، جابه‌جایی و … نیاز به درک مفاهیم اولیه‌ی شیمی دارند. برای درک این مطالب می‌توانید به سراغ حل مسئله در کنار استفاده از نمودارها و شکل‌ها بروید.
اما قسمت آخر مطالب شیمی هم به مسئله‌هایی مثل مسائل استوکیومتری، تعادل و … اختصاص دارد. خب اول از همه انواع فرمول‌ها را به خاطر بسپارید و بعد از آن سعی کنید بدون ماشین حساب به سراغ مسائل مختلف بروید.
در نهایت یادتان باشد که مسائل مختلف را حتما تحلیل کنید تا بهترین راه‌حل را برای هرکدامشان پیدا کنید. این کار کمک می‌کند که در زمان کنکور به راحتی به سراغ کوتاه‌ترین راه‌حل بروید.
- از شکل‌ها و آزمایش‌ها غافل نشوید: همه‌ی ما با تجربه‌کردن بهتر مسائل را درک می‌کنیم. بنابراین خوب است که قبل از هر آزمایش مطالب تئوری مربوط به آن را خوب بیاموزید و در آزمایشگاه هم تمام حواستان را به تک‌تک عناصر، رنگ و بویشان و … بدهید.
- برای یادگیری مباحث مولکولی هم شاید بد نباشد که از شکل‌های سه بعدی کمک بگرید تا بتوانید چرخش الکترون‌ها و ذرات را بهتر تصور کنید تا مثل آب خوردن از پس سوالات مربوط به این بخش‌ها بربیایید.
نکات کلی برای مطالعه دروس مهم رشته تجربی
- مباحث مختلف درسی را بر اساس تعداد سوالات کنکور اولویت‌بندی کنید. البته یادتان باشد که بعضی از مطالب دروس رشته تجربی پایه‌ی مطالب مهمتر هستند بنابرای بهتر است ابتدا تمام فصل‌ها را به دقت بخوانید و در مرور مطالب، برای بخش‌های مهمتر وقت بیشتری بگذارید.
- بعد از زدن تست‌ها، مفاهیم و نکات مهم تست را زیر همان مبحث یادداشت کنید. به این ترتیب در روزهای نهایی مانده به کنکور یا امتحان خیلی راحت می‌توانید به سراغ مطالب مهم بروید.
- بر اساس یک جدول زمانی درس‌ها را مرور کنید. حتی می‌توانید از مطالب مهم فیش‌برداری کنید و در ساعت‌های اصطلاحا مرده تعدادی از فرمول‌ها یا نکات را در ذهنتان مرور کنید.
- سعی کنید در حل مسائل مختلف از ماشین‌حساب استفاده نکنید. تا به تدریج سرعت عمتان افزایش پیدا کند. یادتان باشد جواب را تا جایی‌که می‌توانید ساده کنید تا به جواب درست برسید.
در آخر این که
تمام ما رویای موفقیت در رشته‌ی موردعلاقه‌مان را در ذهن داریم. ما در این مقاله سعی کردیم با معرفی مهمترین دروس مهم رشته تجربی و بررسی روش‌های مناسب برای یادگیری درس رشته تجربی مسیر رسیدن شما به قله‌ی موفقیت را هموارتر کنیم.
رعایت توصیه‌هایی مثل مرور مطالب مهم، ایجاد پیوند و ارتباط میان مطالب مختلف، یادداشت‌برداری و خلاصه‌نویسی شاید در ظاهر ساده باشد اما قطعا می‌تواند به شما در پیروزی بر سد کنکور کمک کند.
